Al vaker hebben spirituele leraren zoals Adyashanti en Roger Castillo benadrukt hoe belangrijk het is om zelf te ontdekken wat geluk werkelijk is. Het gaat erom te begrijpen wat ons gelukkig maakt, hoe geluk werkt, en hoe we het kunnen ervaren. En ook hoe zelfacceptatie en geluk met elkaar samenhangen. Hoewel ik deze inzichten al tien jaar geleden voor het eerst hoorde, merk ik nu pas, tijdens een relaxte boswandeling, hoe diepgaand deze lessen zijn. Het besef dat geluk alleen in onszelf te vinden is, werd me eindelijk duidelijk. Deze blog gaat over zelfacceptatie en geluk en hoe ze uiteindelijk samengaan.
Waar zelfacceptatie en geluk samenkomen
Het klinkt mooi om te zeggen dat geluk in jezelf zit. Ik knikte altijd bevestigend, oprecht denkend dat ik het begreep. Toch blijf ik gehecht aan mensen, situaties en mezelf, alsof geluk van buitenaf kwam. Maar ware geluk komt voort uit het huidige moment en betekent vooral vrede sluiten met wat het leven nu brengt. Dat is acceptatie, leven in het nu, bewustzijn, en onze natuurlijke staat van zijn. Geluk, tevredenheid, rust, en ontspanning vloeien voort uit deze ja-zeggen tegen het leven en dit moment. Hier komen zelfacceptatie en geluk samen.
Eckhart Tolle
Eckhart Tolle verwoordt dit prachtig: “Whatever the present moment contains, accept it as if you had chosen it.” Leef alsof jij dit moment gekozen hebt, hoe moeilijk de situatie ook is. Misschien probeert het leven je iets te leren. Hoe het ook zij, accepteer dit moment. Het is er toch al.
Check je eigen ervaring
Voordat je de woorden van Eckhart Tolle of anderen te snel aanneemt, onderzoek eerst zelf wat geluk is en hoe het werkt. Vraag jezelf af of je partner, een goede vriend, collega, je kinderen of spirituele leraar je geluk geven. Kijk naar je eigen ervaring: wanneer werkte het niet? Hoe kwam dat? Neem de tijd, maak een wandeling, zit in stilte, of doe iets anders om hier echt bij stil te staan. Het gaat niet om een goed antwoord, maar om een antwoord dat je voelt en dat iets in jou raakt. Misschien ga je daarna pas verder met het lezen van deze blog.
Geluk kan nooit aan je gegeven worden
Belangrijke naasten lijken mij geluk te geven en ik ben blij dat ze er zijn. Maar dezelfde mensen (denk maar eens aan je (ex)-partner) kunnen ook lijden veroorzaken. Zelfs je kinderen. Ook al denk je dat je gelukkig bent met hen, dat is niet de vraag. De vraag is: hoe werkt geluk? Als geluk er soms wel en soms niet is, kan de ander daar niet verantwoordelijk voor zijn. We kunnen ook gelukkig zijn tijdens een wandeling in de natuur, het kijken van een film, of het luisteren naar een prachtig muziekstuk. Maar soms voelen we ons tijdens dezelfde wandeling helemaal niet gelukkig, of we horen hetzelfde muziekstuk en voelen er niets bij. Geen enkel persoon, situatie of object kan ons geluk geven.
Hoe verhouden we ons tot onszelf
Het lijkt af te hangen van hoe we ons verhouden tot wat er gebeurt in ons leven. En hoe we ons verhouden tot onszelf. Dat we alles wat is, en ook ons zelf (onze persoon) volledig accepteren. Zelfacceptatie en geluk vallen dan samen. Jezelf echt accepteren is de poort naar duurzaam geluk. Als we het breder trekken en dit moment (elk moment) volledig accepteren en laten zijn, zal er geen lijden meer zijn. Dit sluit mooi aan bij de lessen van de belangrijkste spirituele stromingen en leraren.
Zelfacceptatie en geluk door acceptatie van wat is
Door te stellen dat volledige acceptatie van dit moment geen lijden oplevert, voorkomen we dat we vast komen te zitten in verwachtingen. Als we geluk, tevredenheid, innerlijke rust of ontspanning verwachten, worden die verwachtingen beïnvloed door oude concepten. Roger Castillo zei het mooi: er is een ‘lack of lack’. Er is een ontbreken van gemis. Je mist niets, het is helemaal goed zo. Soms toont zich dat door diepe rust, een meer energieke gelukkige staat, of moeiteloze ontspanning. Of soms, als er lastige emoties en situaties opkomen, dat daar gelatenheid en het-is-zoals-het-is houding/gevoel opkomt. Het mooie is dat zelfacceptatie en geluk dan niet meer dingen zijn die we hoeven te doen. Geluk en zelfacceptatie zijn dan het gevolg van het opgeven van het verzet tegen wat is. Voor mij heeft het woord tevredenheid ook een mooie neutrale klank en is daardoor voor sommige ook bruikbaarder dan geluk.
Geluk daar doen we het voor
Maar toch vind ik geluk het mooiste om te gebruiken. Omdat geluk omschrijft waar ik het leven voor leef. Die interne buzz, die lichte opwinding, die nieuwsgierigheid en/of lichamelijke ontspanning maken het leven zo mooi. Die stille momenten van geluk zijn ook zo mooi: in de natuur, een naaste die zwijgend naast je zit, of een kunstwerk dat je plots in vervoering brengt.
Fouten maken mag
Dit inzicht betekent niet dat ik altijd fluitend door het leven ga. Laatst had ik bijvoorbeeld mijn zus een tijd niet gesproken omdat ze erg druk was met werk. Op een gegeven moment vond ik dat ze wel even kon bellen. Ik merkte dat ik erkenning van haar wilde krijgen, erkenning dat ik belangrijk voor haar ben. Daarmee gaf ik de regie uit handen. Ik was vergeten dat mijn geluk door niemand gegeven kan worden, zelfs niet door zo’n mooi persoon als mijn grote zus of mijn vriendin. Zo werkt geluk gewoon niet. Ik gaf aan haar toe dat ik van haar een object van mijn geluk had gemaakt, waardoor ik weer automatisch uit die gehechtheid stapte en het moment kon accepteren zoals het is. Ik maak fouten. Prima. Ik zal nog veel fouten gaan maken. Geen probleem. Hierin zie je weer hoe nauw zelfacceptatie en geluk met elkaar samenhangen.
Er is alleen maar nu
Elke keer doorzie je oude gedragingen, doorzie je het vast willen houden van het prettige en het wegduwen van het onprettige. Dit moment is het enige wat er is. Je bent dit moment. Bewustzijn, onze natuurlijke staat van zijn, kan alleen maar nu zijn. Maar zelfs als bewustzijn-zijn je niks zegt, is het begrijpen van de werking van geluk al zo belangrijk. Geluk met elkaar delen (zonder te verwachten dat de ander jou geluk brengt en jij de ander) is natuurlijk iets moois. Het samenzijn gebeurt dan in alle vrijheid, openheid, eerlijkheid en kwetsbaarheid. De ideale basis voor geluk om in jou naar boven te komen. Zo vallen zelfacceptatie en geluk en jij samen.