Gabor Maté vertelt op een onderbouwde, heldere en warme manier over hechting en authenticiteit. Hij legt uit hoe we in onze jeugd vaak onze authenticiteit moeten onderdrukken om gehecht te blijven aan onze verzorgers (ouders), vooral als zij moeite hadden met het omgaan met onze emoties zoals boosheid en verdriet. Bewust of onbewust gaven ze ons de boodschap deze emoties te onderdrukken, waardoor we onze eigenheid verliezen. Als kind is dit een noodzakelijke overlevingsstrategie. We zijn immers het meest afhankelijke wezen in het universum en hebben onze ouders lang nodig om te overleven. Maar op een gegeven moment in ons volwassen leven wordt de prijs van het opgeven van onszelf voor de ander, te hoog. We krijgen mentale, fysieke en relationele problemen en beginnen te zoeken naar de oorzaak. Het begrijpen van deze patronen en het bewust worden ervan is een grote stap, maar het durven voor jezelf te staan is een hele belangrijke vervolg stap. Daar gaat deze blog over.
Herkenning en Patronen Doorbreken
Dit mechanisme is voor mij heel herkenbaar. In de video van Gabor Maté, ‘Reclaiming Our Authenticity’, spreekt hij ook over het emotioneel zorgdragen voor je ouders. Dat herken ik ook en ik moet oppassen dat ik dat niet blijf doen. Ik ben er zo goed in geworden dat het mijn vak is geworden. Ook daar word ik me steeds bewuster van dat ik mijn eigenheid moet behouden en niet de emotionele verantwoordelijkheid van de ander hoef over te nemen. In lichaamsgerichte therapie heb ik al een goede stap in de juiste richting gezet om dit terug te geven. Maar het patroon met mijn ouders zit dieper ingesleten. Als kind is dit noodzakelijk, maar als volwassenen vergeten we vaak dat we nu een keuze hebben. We kunnen onze authenticiteit terughalen. Langzaam maar zeker lukt dat ook.
Laagje voor laagje terug naar je eigen authenticiteit
Het proces lijkt op het afpellen van Russische poppetjes (baboesjka’s); bij elke laag die je afpelt, komt er een nieuwe, diepere laag tevoorschijn. Dit proces zal nooit eindigen, maar elke keer laat je weer wat bagage los. Het is pijnlijk en lastig, maar ook heel bevrijdend. Het geeft zoveel rust en stabiliteit om te weten dat je hechting bij jezelf kunt vinden en misschien hulp te vinden in je eigen proces door een naaste. Eitherway je hoeft niet meer voor de ander te zorgen. Als kind moesten we wel uit pure overleving voor gehechtheid kiezen. Maar als volwassenen hebben we de keuze om onze eigen autonomie terug te claimen.
Compassie
Probeer het proces zijn beloop te laten. Misschien houd je iets meer (emotionele) afstand, maar doe dit vanuit verbinding. Stel dat het je ouder betreft; die kan er ook niets aan doen dat dit patroon is ontstaan. Die lastige hechting is weer ontstaan in hún jeugd. Compassie is in deze context een prachtige houding. Bij compassie, in tegenstelling tot empathie, neem je de verantwoordelijkheid en de emotie niet over van de ander. Je kijkt met de blik dat ieder mens uiteindelijk gelukkig wil zijn, maar daarin ook zijn of haar eigen pad bewandelt. Wees voorzichtig met advies. In compassie is je warme aanwezigheid (zonder oordeel) misschien wel het belangrijkste: ‘Ik zie je, en ook je schaduwkanten zijn welkom. Ik heb ze ook’. Sta naast de ander, maar houd een gezonde afstand. Vanuit een diep spiritueel weten weet je dat we uiteindelijk één zijn en met elkaar verbonden zijn. We maken allemaal, op onze eigen unieke manier, deze menselijke reis en zijn allemaal op zoek naar geluk, rust, authenticiteit en tevredenheid in onszelf.
Compassie als weg naar authenticiteit
Met compassie kun je dit proces ingaan. Vergeet daarbij niet compassie naar jezelf te hebben. Het is pijnlijk om meer afstand te nemen van je hechtingspatroon. Als onze hechting in ons volwassen leven in gevaar lijkt te komen, voelt dat net zo bedreigend als toen we klein waren. Het vraagt moed en deel het met je naasten als het pijnlijk wordt. Maar geef niet op. Of het nou je partner, ouder of iemand anders betreft, de ander zal jouw verandering voelen en reageren. Ook zij kunnen reageren alsof het levensbedreigend is. Maar zet door, blijf bij jezelf. Als je het even niet meer weet, laat het bezinken, neem je ruimte en voel in je lichaam wat goed voelt. En deel met mensen die je begrijpen.
Luisteren naar ons lichaam en onderbuikgevoelens
Omdat we in een hechtingspatroon gericht zijn op de ander, vergeten we onszelf. Nu mag je op ontdekkingstocht in je innerlijke wereld. Wat voor signalen geeft mijn lichaam eigenlijk? Wat wil het daarmee zeggen? Hoe voelt het als ik hiernaar luister en hoe voelt het als ik dit negeer? Volg je nieuwsgierigheid en laat deze naar binnen gaan. Dit is de enige plek waar je duurzame antwoorden zult vinden. De vorm waarin je dit giet is heel persoonlijk. Ik gedij bij meditatie, Qi-gong, sporten, delen, lichaamsgerichte therapie-trainingen, spiritualiteit en het expressief uiten van emoties. Anderen kiezen voor yoga, schrijven, wandelen, tuinieren, Tai-chi, boksen, of iets anders. Kijk wat bij jou past en oefen daarmee meteen met het vertrouwen op je onderbuikgevoel.
Onvoorwaardelijke versus voorwaardelijke liefde
Dit onderwerp verdient een aparte blog, of misschien zelfs wel een boek. We hopen allemaal dat onze liefde onvoorwaardelijk is, maar vaak is dat niet het geval. Dat was in mijn relaties vaak ook niet het geval, en pas de laatste tijd probeer ik bij mijn moeder de voorwaarden los te laten. In liefdesrelaties ging dit me niet goed af en de ander was daar vaak ook niet goed in. Kortom, het is niet makkelijk. Maar ik begin steeds meer het verschil te voelen. Sterker nog, ik wil niet meer vanuit voorwaardelijke liefde handelen. Dat maakt dat relaties gaan schuiven.
Zeker als het om een ouder-kindrelatie gaat, blijf heel present, heel aanwezig, bij jezelf. Wat voel je in jezelf, in je lichaam, en wat gaat er in je om? Hoe zit het met mijn authenticiteit? Check dit en ga bijvoorbeeld even naar de WC als je met anderen bent. En je merkt dat er iets gebeurt wat niet oké voelt maar je nog niet helder hebt waarom. Neem je tijd en maak een bewuste keuze hoe ermee om te gaan. Denk aan jouw grenzen aangeven (nee zeggen), uitspreken wat je merkt tussen jullie twee, en als het niet meer goed voelt ga eerder naar huis. Dit lukt me vaker niet dan wel, maar het is belangrijk om dit te proberen zonder de connectie met de ander te verliezen. Dat kan zelfs als je de ander achter het behang kan plakken.
Veroordelen van een persoon
Veroordelen en iets of iemand niet leuk vinden zijn twee verschillende dingen. Een inspirerende leraar voor mij is Francis Lucille, die hier prachtig over praat. Ik moet vaak denken aan zijn zin: “Only ‘god’ can sit in judgement of others. Not to put ourselves on the bench of a judge, this should be left for god alone.” Kortom, we verliezen onze gedeelde menselijkheid niet uit het oog en staan misschien zelfs open voor de mogelijkheid dat er geen aparte ik en jij is. Vanuit deze niet-oordelende staat kun je heel goed aangeven wat voor jou prettig en niet prettig is. Dit is geen morele veroordeling van de ander. Dat is simpelweg aangeven wat voor jou goed voelt; je laat jezelf zien zoals je bent.
Conclusie
Met deze inzichten over hechting en authenticiteit kun je jezelf beter leren kennen en dichter bij je ware zelf komen. Het proces is pijnlijk en lastig, maar ook bevrijdend en rustgevend. Door compassie en zelfcompassie te oefenen, en door te leren luisteren naar je onderbuikgevoelens, kun je je eigenheid terugvinden en authentieker leven.